Hệ thống đang xử lý...
Hệ thống đang xử lý...
Sắt tồn tại chủ yếu ở hai dạng Fe²⁺ (Sắt II – ferrous) và Fe³⁺ (Sắt III – ferric) trong môi trường nước.
Sắt là nguyên tố vi lượng quan trọng cho tăng trưởng, hô hấp và quá trình trao đổi chất của thủy sản, nhưng tích tụ quá mức hoặc mất cân bằng giữa Fe²⁺ và Fe³⁺ có thể gây độc và ảnh hưởng chất lượng nước.
Fe²⁺ (Ferrous – sắt II):
Dạng sắt hòa tan, dễ hấp thu bởi sinh vật.
Tham gia vào quá trình tổng hợp hemoglobin và enzym trong tôm cá.
Fe³⁺ (Ferric – sắt III):
Dạng sắt oxy hóa, thường kết tủa hoặc tạo hợp chất không hòa tan.
Ít hấp thu, nhưng tích tụ lâu có thể tạo cặn, làm nước đục.
Mối liên hệ Fe²⁺ ↔ Fe³⁺:
4 Fe²⁺ + O₂ + 6 H₂O → 4 Fe³⁺ + 4 OH⁻
Dạng Fe²⁺ dễ bị oxy hóa thành Fe³⁺ khi nước giàu oxy.
Sự mất cân bằng có thể ảnh hưởng đến sinh trưởng, hấp thu dưỡng chất và chất lượng môi trường.
Sắt từ nước cấp, nước giếng hoặc nước biển.
Thức ăn thủy sản bổ sung sắt.
Phân hủy hữu cơ và bùn đáy giải phóng sắt hòa tan.
Fe²⁺ là vi lượng thiết yếu cho tôm cá: hình thành hemoglobin, tăng cường enzym trao đổi chất.
Hỗ trợ miễn dịch và sinh trưởng của thủy sản.
Fe²⁺ quá cao → oxy hóa nhanh thành Fe³⁺, tạo cặn, nước đục, giảm oxy hòa tan.
Fe³⁺ tích tụ → ức chế hấp thu vi chất khác, ảnh hưởng sức khỏe tôm cá.
Quá nhiều Fe²⁺/Fe³⁺ → stress, giảm tăng trưởng, tăng nguy cơ bệnh.
| Đối tượng nuôi | Ngưỡng Fe²⁺/Fe³⁺ an toàn (mg/L) |
|---|---|
| Cá nước ngọt | 0.05 – 0.2 |
| Cá biển | 0.1 – 0.3 |
| Tôm sú / tôm thẻ | 0.05 – 0.15 |
| Cua biển / cua nước ngọt | 0.05 – 0.15 |
| Tôm hùm | 0.05 – 0.1 |
| Cá thủy sinh (aquarium) | 0.01 – 0.1 |
| San hô | 0.01 – 0.05 |
Ngưỡng có thể thay đổi tùy loài, tuổi, thể trạng, cũng như pH, oxy, nhiệt độ.
Đặc biệt trong hệ thống tuần hoàn hoặc nuôi siêu thâm canh, tích tụ sắt lâu dài có thể gây đục nước, giảm oxy và ảnh hưởng tăng trưởng.
Sử dụng nước sạch, kiểm tra nồng độ sắt trước khi cấp.
Tránh dư thừa sắt trong thức ăn và khoáng bổ sung.
Tăng cường oxy và tuần hoàn nước → hạn chế Fe²⁺ tích tụ và Fe³⁺ tạo cặn.
Sử dụng vật liệu lọc hoặc chất keo tụ giúp loại bỏ Fe³⁺ kết tủa.
Kiểm tra nồng độ sắt, pH và oxy định kỳ.
Duy trì pH ổn định (~7–8) để giảm oxy hóa Fe²⁺ quá nhanh.
Fe²⁺/Fe³⁺ là yếu tố vi lượng quan trọng nhưng cần cân bằng đúng mức để thủy sản phát triển khỏe mạnh.
Quản lý sắt trong nước thông qua kiểm soát nguồn, cân bằng Fe²⁺/Fe³⁺ và theo dõi môi trường giúp duy trì nước trong, tôm cá tăng trưởng tốt và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
